खाईन तर तुपाशी...

 अंबाडीची भाजी माझ्या प्रचंड आवडीची.  तुरीची डाळ, चिकट तांदुळाच्या कण्या, भिजलेले शेंगदाणे हे सगळं नि अंबाडीचा पाला एकत्र शिजवून घ्यायचा. मग पावभाजीच्या चेपणीनं चेपून हे सगळं - शेंगदाणे वगळता - चांगलं एकजीव करायचं. भरपूर तेलात लसणीच्या पाकळ्या कुरकुरीत करून घेऊन फोडणी करायची हिंग-मोहरी-हळदीची. वरून लाल तिखट आणि शिवाय सुक्या मिरच्या. या फोडणीवर अंबाडीचं गरगट घालायचं नि मस्त उकळायची. किंचित गूळ, आंबटपणाला कोपरखळी देईल इतकाच. मीठ.  ही भाजी कितीही खाल्ली तरी पोट भरल्यासारखं वाटतच नाही. वजन कमी करताना पंचाईत होते पण. हा सगळा ऐवज घातलेली भाजी हाणली, की कार्ब-कटिंगचाही बोर्‍या वाजतो नि तेलाकडून फॅट्सचाही. म्हणून एक प्रयोग करून पाहिला. अंबाडीचा पाला शिजवून घेतला. शिजल्यावर वाटीभर होईल इतका पाला. दोन चमचे तुरीची डाळ नि दोन चमचे तांदूळ भिजत घातले. सहा-सात तास ते भिजल्यावर पाणी काढून टाकलं. मग तो शिजलेला पाला नि भिजलेले डाळतांदूळ मिक्सरमध्ये वाटून घेतले गंधासारखे बा....रीक. पेस्ट तयार झाली. त्यात तीन फुलपात्रं भरून पाणी घातलं. मीठ घातलं. गुळाचा बारीकसा खडा घातला. उकळत ठेवलं प्रकरण. मध्ये मध्ये नी

माझं स्वतःचं स्वैपाकघर मांडून ते मोडायची वेळ येईस्तो मला लोकांचे त्यांच्या स्वैपाकघरातल्या भांड्यांशी असलेले संबंध कळतच नसत. ‘टिपिकल बायकी चाळे’ अशा असंवेदनशील लेबलाखाली ते जमा करून मी मोकळी होत असे. पण माझं स्वतंत्र स्वैपाकघर मांडताना खरेदी केलेली भांडी आकाशवाणीच्या स्वैपाकघरात विलीन करण्याची वेळ आली, तेव्हा मात्र माझ्यातल्या अलग्नित सासुरवाशिणीनं फणा काढला. “मला नाही तुझा भीमझारा आवडत. जरा अटकर भांडी वापरली तर लगेच एफिशियंसी कमी होते का काय तुझी?” हे माझ्या बाजूनी, तर “एवढ्याएवढ्याश्या भांड्यात कसं गं करता? साधं नीट ढवळता येत नाही खालपासून. अडस होतं ते. नि मग माझ्या शेगडीवर हीSS सांडलवंड...” अशी आकाशवाणी. तोवरच्या चममकींमध्येही ‘तुझा भीमझारा’ आणि ‘माझी शेगडी’ यांसारखे स्वामित्वदर्शक सर्वनामांचे प्रयोग झाले असणारच. पण तेव्हा मात्र मला एकदम साक्षात्कार झाला – आपण बायकी-बायकी म्हणून मोडीत टाकत आलो त्या प्रकरणाचा किडा आपल्यालाही चावलाय की! मग मी एक यादीच करायला घेतली. उत्तपे नि आंबोळ्या उलटताना उलथनं आत जातं, पण बाहेर येताना त्याच्या पात्याची मागची चौकोनी धार लागून घावनाचा कोथळा